Soms kun je, eenmaal begonnen met mijmeren, moeilijk weer stoppen. Soms lukt het, als de mijmeringen beginnen, jezelf af te leiden, ergens rustig te gaan zitten en te wachten totdat de aanval weer voorbij is. Het is een kwestie van oefenen en ondertussen lukt me dat steeds vaker.
Vandaag kwamen echter via mijn twitter timeline nogal wat prikkels binnen die ik niet wou laten bezinken totdat ze er niet meer zijn of totdat ik ze alleen nog vaag kon herinneren. De prikkels kwamen uit drie bronnen gelijktijdig net als sneltreinen op me af. Daar was ten eerste Joost Heessels die op zijn unieke manier commentaren leverde op alles wat vandaag gebeurde op Bibliotheekplaza in Theater De Meervaart in Amsterdam. Ten tweede de twitterende collega’s uit de bibliotheekwereld en ten derde John Cleese! Ja, en ik hoor u denken ‚John Cleese‘, was dat niet die van…? Ja hallo, kan die dan ook maar voor één moment serieus wezen? En wat heeft hij nu met bibliotheken te maken en sterker nog, met de toekomst van bibliotheken, de bibliotheek van morgen…?
Toen de tweet in kwestie via Maria Popova binnenkwam, dacht ik in eerste instantie precies hetzelfde. How creativity works. Daar had hij het kennelijk over en nee, dat breng je niet werkelijk zomaar in verband met het doen en denken en overleggen binnen de bibliotheekwereld (wie hier een soort van cynisme denkt te ontdekken mag dat wat mij betreft gerust doen).
Maar eerst terug naar nummer 1 en nummer 2. Tot mijn verbazing en groot genoegen las ik naast tweets van ‚tot zover niets nieuws‘ en over ‚verdwaalde sprekers‘ ook stemmen als ‚laten we naar ons publiek luisteren‘, ‚persoonlijk contact centraal stellen‘, ‚passie wordt van mens tot mens overgedragen‘, er kwam zelfs iets over de ‚maatschappelijke functie‘ van een bibliotheek langs en, helemaal revolutionair natuurlijk, ‚Oud gedrag in een nieuwe situatie helpt niet‘. BAM! En ik spon de draad van de laatste tweet voor mezelf nog verder… Oud gedrag in een nieuw jasje helpt ook niet verder en wordt in no time ontmaskerd als ’niets dan gebakken lucht‘, als ‚blablabla‘.
Alles heeft te maken met communicatie, niet naar de klant maar MET de klant. En een goede communicatie in veranderende omstandigheden heeft alles te maken met creativiteit. En over creativiteit heeft John Cleese het dus in zijn bijdrage van 36 minuten en 10 seconden, voor wie voor de lange versie gaat. U gaat er geen spijt van krijgen!
Ruimte, tijd, vertrouwen, humor… dat zijn volgens Cleese de grondpijlers voor een klimaat waarin creativiteit kan kiemen, zich kan ontwikkelen, geoefend kan worden. Ik heb 2 keer naar het verhaal van Cleese zitten kijken en luisteren, En tijdens het luisteren zag ik steeds meer het verband en de schakel met de bibliotheek, en het werd me ook steeds duidelijker waar de belemmeringen of valkuilen zijn voor een gezond en succesvol creatief proces. Hier een verkorte lijst van de mijns inziens belangrijkste punten:
- er zijn teveel dagelijkse dingen die prioriteit hebben en die eerst afgewerkt moeten worden
- het is makkelijker om met kleine dingen bezig te zijn waarvan we weten dat we ze wel kunnen dan met grotere dingen waar we niet helemaal zeker van zijn
- we hebben en nemen de tijd niet omdat we gestresst en onder spanning staan, permanent bang om iets te zeggen wat onnozel en onlogisch klinkt
- we zijn als de dood om iets fout te doen, en dat is de ergste vijand van creativiteit
- een fase van creativiteit is ook een fase van onzekerheid, van nog op zoek zijn naar een oplossing, een fase waarin de meesten zich ongemakklijk voelen. Om daaruit te ontsnappen wordt vaak voor oplossingen gekozen die onder handbereik liggen, zonder er 100 procent achter te staan
- we zijn het spelen verleerd, alleen binnen een ruimte waar alles aan ideeën kan en mag en waar geen fouten bestaan, kan creativiteit tot leven en groei komen
- en dan nog, last but not least, de humor. Gevoel voor humor, begrip voor humor, gepastheid van humor. Wat eigenlijk tot de normaalste dingen van de wereld hoort en volgens mij ook aan een basisbehoefte van de mens voldoet, humor, is ver te zoeken in tijden van crisis, in tijden van recessie en bezuinigingen, waar het tot de orde van de dag hoort dat je leest of hoort dat we blij moeten zijn om nog werk te hebben terwijl andere bibliotheken hun deuren moeten sluiten…
Dit is maar een klein overzicht van wat ik vanmiddag van John Cleese heb gehoord, ook niet allemaal voor het eerst uiteraard, maar soms is het goed om aan dingen herinnerd te worden, isn’t it.
Vandaag weer eens twee gedichten, omdat ze van Toon Tellegen zijn…
