De uitverkoop en de teloorgang van wat ooit een prachtige bibliotheek is geweest is al zo lang bezig dat je zou kunnen denken dat het zo langzamerhand toch een beetje zou moeten wennen.

Aan de buitenkant is nog niet zo veel te zien. De terminale patiënt heeft een total make over gekregen. Het publiek wordt brood en spelen geboden, vooral spelen. Dat leidt af en is gezellig bovendien.

Achter de schermen wordt een ander spel gespeeld. Het reorganisatie- en fusiespel. De regels zijn, voor mij tenminste, niet duidelijk. Wat mij wel duidelijk is, is dat het niet gaat om heersen en delen, maar alleen om heersen. Een genadeloos spel, waarbij niet aan je wordt gevraagd of je wel of niet speler wilt zijn. Ook dat beslissen andere voor je.

Prioriteiten veranderen, regels veranderen, taken veranderen. Iedere dag is nieuw en verrassend. Je leert mooie woorden, zoals ‚afvloeiregeling‘. Een onsmakelijk woord waar je in je ergste dromen niet mee in aanraking wenste te komen, een woord dat je nooit eerder geassocieerd had met jezelf, met je collega’s. Zo’n woord is ook zoiets wat niet went.

En ondanks het feit dat de voorwaarden voor een afvloeiregeling nog niet officiëel gedefineerd zijn, werkt het mechanisme van het afvloeien op zich al prima. Een eigen directeur hebben we al maanden niet meer, en een voor een vloeien er personen uit het management af. Als ik aan schaken deed, zou ik kunnen vermelden dat sinds gisteren onze dame geslagen is.

Het is een ongelijke strijd, het is geen eerlijke strijd. Het gaat om politiek en geld. Het is een strijd die je niet kunt winnen, althans biebmensen winnen zo’n strijd niet.

En de burger, de ‚gewone‘ burger uit een ‚gewone‘ krimpregio waar de overheid het niet meer als haar kerntaak beschouwt om in kennis te investeren, die burger beseft pas, zo vrees ik, dat het enige kennisinstituut er niet meer is, als het al te laat is.

Blijft de vraag:

‚Ja, maar je vindt tegenwoordig alles op internet, dus waarom uberhaupt nog bibliotheken?‘

‚Omdat wat je op internet vindt informatie is, maar informatie is nog geen kennis.‘

En nee, ik dank u hartelijk, een iPad hoeft niet voor mij.

Er was eens een wijkbibliotheek in Rotterdam die in het kader van bezuinigingen en centralisering gesloten werd. Er waren spontaan honderde buurtbewoners die middels hun handtekening hun protest te kennen gaven en er waren twee geëngageerde stadsonderzoekers die het initiatief namen om deze burgers te ondersteunen… moderne stadridders op witte paarden.

Leeszaal West in Rotterdam was geboren.

Joost was er al op visite geweest en zijn blog maakte me, naast andere publicaties, nieuwsgierig. Vandaag ging dus de reis bij afwisselend sneeuw en sneeuwregen en af en toe een zacht waterig zonnetje van Middelburg naar Rotterdam. Omdat onze komst via twitter aangekondigd was, was het mogelijk met een van de initiatiefnemers, Maurice Specht, persoonlijk te praten. Social media maakt het mogelijk. Wat een onverwachte en mooie kans!

Bij een kopje koffie vertelde Maurice over hoe het allemaal was begonnen, over hoe hij samen met zijn medestrijdster Joke met de buurtbewoners in gesprek was gegaan, over een festival dat 5 dagen had geduurd, over het zoeken en vinden van een geschikte locatie, over het onvermoeibare werk van alle vrijwilligers, over de voordelen en kansen van een goed sociaal netwerk en over toekomstplannen.

Maar hij vertelde ook over wat de leeszaal konkreet doet, NU doet, en dat maar liefst vijf dagen per week. Wekelijks een dag voor kinderen, een vaste dag voor een ondernemer/ZZPer-ontbijt, evenementen in het weekend, lezingen, filmvoorstellingen in hun eigen filmzaal…

Nee, Maurice ziet hun initiatief niet als ‚alternatief-bibliotheek-project‘ en zeker niet als ‚anti-bibliotheek-project‘. Ze zijn geen concurrentie, willen dat ook helemaal niet zijn. Zij geven boeken weg. Er is geen inschrijving, geen abonnement. Als je een boek wilt lezen, mag je het meenemen, zomaar, gratis. Dat is even wennen. Mensen kijken ongelovig, vragen nog eens na, even voor de zekerheid. Ja, het mag. Velen komen boeken brengen. Zo worden de boekenkasten voortdurend weer aangevuld. Verrassend veel recente boeken zie ik tussen de titels staan.

Een aantal Nederlandse kranten, een Turkse krant, een Chinese krant zijn er dagelijks. Hier heb je ze, de woonkamer. Lekkere zetels, uitnodigende rustige plekjes om voor een tijdje neer te strijken, mekaar te ontmoeten, in gesprek met anderen te komen, met mensen uit de buurt. Koffie en thee is er ook. Gratis internet is zo vanzelfsprekend dat ik het haast vergeten was.

Toen het allemaal begon hadden de wijkbewoners 5 thema’s benoemd die voor hun belangrijk waren en die ze graag gerealiseerd wilden zien in hun leeszaal:

– leren
– lezen
– voorlezen
– delen
– ontmoeten

Mijns inziens is hier een prachtige omgeving gecreëerd om aan deze wensen te voldoen. Ik verlaat de leeszaal met een mooi boekje van Biesheuvel, ‚Een overtollig mens‘, en ik verlaat de leeszaal ook met een gevoel van diep respect en bewondering voor iedereen die aan dit project meewerkt.

[portfolio_slideshow]